Edirne Merkez Vilâyet Sâlnâmesi - Eğri Dere İlçesi H.1319 - M. 1901
Meşgullu, Küçük Viran, Hotaşlı, Dolaştır, Davut adlı beş (5) nahiye ile yetmiş bir (71) köyü vardır. Akarsularından başlıcaları Çandır ve Sırt köyleri yakınlarındaki bayırlardan çıkıp, Eğridere ile Yarar, Dedeler, Terzi köyleri yakınlarından geçen Eğri Deresi ve Aladağ yakınındaki bayırlardan toplanıp Mıkmıl, Hovazlı, Küçük Vardar, Dallıca bayırlarında toplanıp Elmal-i Kebir,
Edirne Merkez Vilâyet Sâlnâmesi - Eğri Dere İlçesi H.1319 - M. 1901
Kuzeyi Darıdere, doğusu Gümülcine, güneyi Kırcaali, batısı Ahi Çelebi ilçeleri ile çevrilidir.
18179'u erkek, 19907'si kadın İslam, 186'sı erkek, 125'i kadın Bulgar olmak üzere toplam 38397 nüfusa sahiptir.
Meşgullu, Küçük Viran, Hotaşlı, Dolaştır, Davut adlı beş (5) nahiye ile yetmiş bir (71) köyü vardır. Akarsularından başlıcaları Çandır ve Sırt köyleri yakınlarındaki bayırlardan çıkıp, Eğridere ile Yarar, Dedeler, Terzi köyleri yakınlarından geçen Eğri Deresi ve Aladağ yakınındaki bayırlardan toplanıp Mıkmıl, Hovazlı, Küçük Vardar, Dallıca bayırlarında toplanıp Elmal-i Kebir, Sütkesiği, Hallaçdede, Postallar, Köse Hasanlar, Susuz Burun köylerinden geçen Meşgullü Deresi Vanhan yaylası'nda çıkarak Davud, Kabaağaç, Erikli, Ahıdler-i Sagir, Âşıklar, Ömerler köylerinden geçerek Davud köyü deresi ve Akidler-i Kebir,Ahidler-i Sagir, Olucak köyleri yakınlarından geçen Balıklı dere ve Kara Kulavuz Bayırı'nda toplanıp Ahmetler Kebir, Elcamda, Ahmedler-i Sagir köylerinden geçen Dolaştır deresi ve Ahi Çelebi ilçesi sınırındaki bayırlarda toplanıp,Kozluca, İplice, Leskova köylerinden geçen Ilıca deresi olup bunların hepsi Arda Nehri'ne dökülür. Merkez ilçe Gümülcine'nin on altı saat kuzey batısında ve adını taşıyan bir derenin kenarında olan Eğridere ilçesinin havası suyu ılımandır.
Tüm ilçede 30 cami, 1 hükümet konağı, 6 medrese, 136 okul, 4 karakolhane, 1 redif deposu, 8 han, 1 hamam, 129 değirmen, 32 dükkan, 1 mağaza, 1100 çeşme, 3 fırın, 4 kahvehane, 1 ılıca, 100300 dönüm mer'a, 6838 dönüm çayır, 290 dönüm bağ vardır. Tarım. buday, arpa gibi ürünlerle patates,tütün ve başkalarıdır. Hayvanları. 46590 baş koyun, 9086 baş öküz , inek ve benzerlerinden oluşur.
Eğridere İlçesi'ne bağlı köylerin adlarıyla merkeze olan uzaklıkları.
Çandar köyü...10, Terzi köyü...1.30 , Mehmet köyü...15 , Hatipler köyü...25 , Kocaaliler...10 ,Sırt köyü...1, Kuntel köyü...2,- T.Kabaağaç köyü...4,- Hacı köyü...-,- Osmanlar köyü...8,- Şeremetler köyü...3,- Kavaklıbük köyü...5,- Ahıryan Erikli köyü...2,- Anbardere köyü...8,- Balıklıdere köyü...8,- Hotaşlı köyü...4,- Menekşe köyü...3,- Anbarcılar köyü...4,- Çatak cami-i Atik köyü...4,- Sütkesiği köyü...2,- Postallar köyü...4,- Ilıca köyü...3,- Davud İslam köyü...4 Davud Hiristiyan köyü...4,- Hüseyin köy...9,- Olupcak köyü...4,- İbrahimler köyü...3,- Bazirgan Baba Vezir köyü...3,- Şacak köyü...3,- Köse Hasanlar köyü...4,- Mahmutlar Oğulları köyü...3,- Köseler köyü...4,- Kozluca köyü...3,- Elçidere köyü...8,- T.Ureyk köyü...1,- T.Ericek köyü...1,- Goçküviran köyü...3,- Ahıryan Ericek köyü...1,- Çınarlı köyü...4,- Dereler köyü...-,30 Makmal köyü...3,- Kiliseli köyü...2,- Tosya-i bâla köyü...2,- Eyribacak köyü...4,- Halaçdere köyü...2,- Kazlab köyü...4,- İsmailler köyü...4,- Kabaağaç Yayla köyü...3,- Susuz köyü...8,- Ömerler köyü...2,- Hacıoğulları köyü...4,- Elhatlı köyü...2,- Tonsa-izir köyü...2,- Susuzburun köyü...4,- Çanaklar köyü...3,- Kayacakbaşı köyü...4,- Erikli köyğ...4,- Doladere köyü...9,- Ahitler Sargi köyü...5,- Mehipler köyü...6,- Durabeyler köyü...1,- Fıkarapınarı köyü...2,- Çatak cami-i cedit köyü...4,- Elmalı kebir köyü...2,- Ahmedler köyü...5,- Leskova köyü...2,- Dolaştır köyü...8,- Ahitler kebir köyü...6,- Aşıklar köyü...4,- Doyranlar köyü...5,
İlçede Resmi Görevliler.
Kaymakam....Salih Salim Bey, Sâniye Naip - Mustafa Tevfik Efendi, Müderris.7.Ca.308/19.Aralık 1890 Müftü - Hacı Sadeddin Efendi
İlçe Yönetim Kurulu.
Başkan Kaymakam Bey, Üye Naip Efendi, Üye Müftü Efendi Üye, Mal Müdürü Said Lütfü Efendi, Üye Tahrirat Kâtibi Ali Riza Efendi Üye, Süleyman Efendi Üye, Mehmet Ağa Üye, Salim Efendi Üye, Mümin Ağa
Bidayet Mahkemesi.
Başkan Naip Efendi Üye, Hacı Apdül Gafur Efendi Üye, Murat Efendi Başkâtip, İbrahim Ethem Efendi Savcı Yar.Vekil., Ahmet Efendi Sorgu Yargıcı, Şevki Efendi Zabıt Kâtibi, Mehmet Şükrü Efendi
Askeri Taşıt Araçları Komisyonu
Başkan Kaymakam Bey Üye, Hacı Emrah Ağa Üye, Kasım Ağa Üye, Yüzbaşı Hüseyin Efendi Üye, Osman Ağa
Ziraat Bankası Şubesi.
Başkan Hacı Emrah Efendi, Muhasebe Kâtibi, Hazim Efendi Üye, Ahmet Efendi Üye,.Kasım Ağa Üye, Hacı Murat Ağa
Zabıta Memuru
Jandarma Yüzbaşısı, Apdah Ağa Jabdarma Mülazım-ı Evveli, Ömer Ağa Jandarma Mülazım-ı Samisi, Fevzi Ağa
Ticaret - Ziraat ve Sanayi Komisyonu.
Başkan Hacı Hasan Efendi Üye, Osman Ağa Üye, Kasım Ağa Üye,.Hacı Süleyman Ağa,
Belediye Dairesi Başkan
Mehmet Sadık Efendi..Hâmise 21...H.14.Ş.315/ 8 Ocak 1898 Üye, Hacı Süleyman Ağa Üye, Ahmet Ağa Üye,.Molla Emin Ağa Üye, Osman Ağa Üye, Molla Halil Kâtip, Ahmet Şükrü Efendi
İslâm Cemiyeti Meclisi.
Başkan Hâzım Efendi Üye, Hacı Emrah Ağa Üye, Kazım Efendi Üye, Hacı Hasan Efendi
Gelir ( Vergi ) Komisyonu.
Başkan Mal Müdürü Efendi Müfettiş, Ali Nedim Efendi Baş Tahsildar, Apdülfeddah Efendi Üye, Mehmet Ağa Üye, Hafız Halil Efendi,
Değişik Görevliler.
Malmüdürü Muavini Hasan Efendi Sadık Emini, Mümin Efendi Nüfus Memuru, Kasım Efendi Nüfus Kâtibi, Salim Efendi Nüfus Fransızca Kâtibi, Hayrah Efendi Tapu Kâtibi, Seyyid Ali Efendi Dûyûn-i Umumiye Memuru, Eşref Efendi Telgraf Memuru,Sabri Efendi
İlçe Okulları.
Orta Okul Öğretmenleri Murat Efendi, Öğrenci..sayısı...63 İlkokul Öğretmeni Halim Efendi, Öğrenci sayısı 55
İlçe Nahiyeleri - Dolaştır. ( Dolandır. ) MüdürNuri Efendi Muavini, Hüseyin Efendi Üye, Rasim Ağa Üye, Sait Ağa Üye, İdris Efendi Kâtip, Mehmet Lütfi Efendi, Telgraf ve Posta Memuru Emin Efendi, Karagalaguz Vergi Memuru Raşit Efendi, - Davut Nahiyesi. Müdür Ahmet Ağa, 4.M19.S. 305/ 6 Kasım 1887 Muavini, .Aptah Çavuş Üye, Mestan Ağa Üye, Aziz Ağa Üye, Fevzi Ağa Üye, Ali Efendi , - Hotaşlı Nahiyesi. Müdür Hacı Ahmet Efendi, Muavini Hacı İsmail Ağa Üye, Halil Ağa Üye,Hüseyin Efendi Üye, Molla Hüseyin Üye, Rasim Ağa, - Meşkulli Nahiyesi. Müdür Kasım Ağa Muavini, Halil Efendi Üye, Hacı Emin Ağa Üye, İbrahim Efendi Üye, Tahir Çavuş Üye, Hüseyin Efendi -Küçük Viran Nahiyesi. Müdür İsmail Ağa Muavini, Molla Mümin Ağa Üye, Mustafa Ağa Üye, Molla ümin Ağa Üye, Halil Ağa Üye, Hacı Yusuf Ağa
Teşekkürler Mümin Topçu,teşekkürler.Bu yazıyı okuyunca gururla ayrıldım sayfadan...Rodop dağlarıdır efendim,"Ormanların gümbürtüsü başıma vurdu".Gitmedim,görmedim o beldeleri amma, gül gibi güze,zarif,unutulmazl adları var Eğridere nahiyesinde o köylerin be yahu...İşte Hatipler, Kocaaliler, Şeremetler ,Kavaklıbük ,Anbardere ,Balıklıdere,Elçidere, Halaçdere, Ahitler, Mehipler,Durabeyler ve daha,daha niceler niceler ecdadımızın gurur ve zevkle oturttuğu, efkar ve esrar saçıcı köy adları...Bir daha teşekkürler Mümin Topçu...