DOSTLUĞA YAKIŞMAYAN ANTİDEMOKRATİK ÇİLE

ANTİDEMOKRATİK SEÇİM EZİYETİ

Türkiye'deki çifte vatandaşlar, Bulgaristan’da 240 sandalyeli parlamento seçimleri için günün ilk ışıkları ile birlikte sandık başına akın etti. Bulgaristan'da da oy verme işlerimi sabah saat 07.00'da başladı.

Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 70 ülkede 371 sandık açıldı. Türkiye’de yerleştirilen 35 seçim sandığında çifte vatandaşlar, 07.00-20.00 saatleri arasında ’Komşu’daki seçim için seçim sandıklarının bulunduğu adreslere akın etti.

28 Şubat’a kadar internet üzerinden başvurmayan seçmenler, doğrudan kimlik veya pasaportlarını göstererek oy kullandı. Buna karşılık seçmen kaydı yaptırmayan Bulgaristan vatandaşları başka bir seçim sandığında oy kullanmadığına dair ’Deklaratsiya’yı (Taahhütname) Bulgar Seçim Sandık Kurulu görevlileri önünde imzaladıktan sonra oylarını kullanabildi. Bu yıl sandık sayısının azaltılması nedeniyle sandık başında yığılma olacağını göz önüne alanlar oylarını erken kullanmayı tercih ettiklerini söyledi.

Ülkeleri dışında oy kullanacak Bulgaristan vatandaşları için ülke dışında en fazla Birleşik Krallık’ta 58 sandık tahsis edildi. Almanya’da Bulgaristan’ın diplomatik temsilciliği bulunan 8 yerleşim yerinde 13 sandık açıldığı belirtildi.

Merkez Seçim Komisyonuna göre (ZİK), ülkede 6 milyon 500 bin kayıtlı seçmen bulunuyor. Katılım oranının yüzde 65'i bulması beklenen seçimde, 12 binden fazla noktada oy verilebildi. Cezaevlerinde oy kullanma hakkı bulunan bin 222 tutuklu için de sandıklar kurulmuştu.

Seçimde yurt dışında da 400 merkezde oy kullanılabildi. Bulgaristan vatandaşları için 35'i Türkiye'de olmak üzere 70 ülkede 371 noktada sandık bulunuyordu.

Seçim yasasına göre, cumhurbaşkanı ilk önce en çok oy alan siyasi güce hükümet kurma görevi veriyor. Bu ilk girişimin başarısız olması durumunda, cumhurbaşkanı ikinci siyasi büyük güce, onun da başarısız olması halinde, kendi tercihine göre üçünü parti veya bir koalisyonu hükümeti kurmakla görevlendiriyor.

Kurulacak hükümetin yeni parlamentodan güvenoyu alabilmesi için 240 milletvekilinin en az 121'inin desteğini alması gerekiyor.

Bulgaristan'daki erken parlamento seçiminde, ülke nüfusunun yüzde 10'unu oluşturan Türk ve Müslümanların oyları için Sorumluluk, Özgürlük ve Hoşgörü için Demokratlar (DOST) Partisinin yanı sıra son parlamentoda 33 milletvekili bulunan Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) mücadele verdi.

Türkiye'de 24 Kasım 2015'te hava sahasını ihlal eden Rus savaş uçağının düşürülmesi, HÖH'te görüş ayrılığına neden olmuştu. Türkiye'nin tutumunu destekleyen Genel Başkan Lütvi Mestan, Onursal Başkan Ahmet Doğan'ın baskılarına maruz kalarak partiden ihraç edilmişti.

Mestan ve bir grup milletvekili, Nisan 2016'da DOST Partisini kurarak Bulgaristan'daki Türk siyasi hareketinde yeni bir sayfa açmıştı. Kısa sürede örgütlenen DOST Partisi, erken seçimlere Hürriyet ve Şeref Halk Partisi (HŞHP) ile ittifak yaparak DOST Birliği altında katıldı.

Seçmen listesinde ırkçı ATAKA partisinin eski milletvekillerine yer vermesiyle tepki çeken HÖH, bu kararının ardından ülkedeki Türk ve Müslümanlardan tepki görüyor.

Afis’in araştırmasında DOST Birliğinin oy oranının yüzde 1,1 ile 2,8 arasında değişebileceği ifade etmişti. Ancak henüz seçim sınavından geçmemiş olan DOST Birliğinin bu seçimde büyük bir sürpriz yapabileceği de değerlendirildi.

Öte yandan ZİK, AB üyesi ülkeler dışında oy kullanacak seçmenlerle ilgili kritik bir karar aldı. Komisyon, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu AB üyesi ülkeler dışında oy kullanacak seçmenlerin Kiril alfabesi ile sandık kurulu önünde dilekçe yazma mecburiyeti getirdi. Sandık başında kimseden yardım almadan yazılması gereken dilekçeler, oy kullanımını çok zorlaştırdı. Kararın, oy kullanma işlemlerinin başlamasına çok kısa süre kala alınması, yurt dışındaki Bulgaristan vatandaşı binlerce seçmenin tepkisine neden oldu.

ZİK, daha önceki seçimlerde söz konusu dilekçelerin doldurulması sırasında Kiril alfabesi bilmeyenlerin başkalarından yardım almalarına müsaade ediyordu.

Bulgaristan seçimlerini Borisov'un partisi önde götürüyor

Bulgaristan’da dün gerçekleştirilen parlamento seçimlerinin resmi olmayan sonuçları açıklandı. Merkez Seçim Komisyonu tarafından yapılan açıklamaya göre, oyların yüzde 95’inin sayıldı ve yüzde 4’lük seçim barajını geçen beş parti parlamentoya girmeye hak kazandı.

Eski Başbakan Boyko Borisov’un lideri olduğu Bulgaristan’ın Avrupalı Gelişimi İçin Yurttaşlar Partisi (GERB) oyların yüzde 32.55'ini aldı. Komünist Parti’nin devamı olan ve Rusya ile iyi ilişkiler geliştirilmesini savunan Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP) oyların yüzde 27.02 alırken, ırkçı ATAKA’nın da dahil olduğu Birleşik Vatanseverler ise seçmenlerin yüzde 9.12 desteğini almayı başardı.

Seçimleri dördüncü sırada tamamlayan parti ise Bulgaristan Türklerinin en önemli siyasi temsilcisi Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) oldu. HÖH, oyların yüzde 8.94’ünü almayı başardı. Petrol ve ilaç sektöründe faaliyet gösteren iş adamı Veselin Mareşki’nin partisi Volya (İrade) da yüzde 4.16 oy alarak parlamentoda temsil hakkı elde etti.

Kesin olmayan sonuçlara göre, 240 üyeli Bulgaristan parlamentosunda GERB 96, BSP 79, Birleşik Vatanseverler 27, HÖH 26 ve Volya 12 sandalyeye kazandı.

Türkiye ile Rusya arasındaki uçak krizinin ardından HÖH’ten kopanların kurduğu ve Türkiye tarafından desteklendiği iddia edilen Sorumluluk, Özgürlük ve Hoşgörü için Demokratlar (DOST) ise barajı aşamadı. DOST ile Hürriyet ve Şeref Halk Partisi’nin (HŞHP) kurduğu DOST Birliği oyların sadece yüzde 2.95’ini aldı.

Bu arada son dört yıldaki üçüncü kez sandık başına giden Bulgaristan’da seçimlere katılım oranı ise yüzde 51’de kaldı.

Merkez Seçim Komisyonu, DOST Birliği’nin yurt dışında verilen oyların yüzde 17.14’ünü açıkladı. DOST Birliği, yurt dışından toplam 22 binden fazla oy alırken, HÖH’e ise yurt dışından yaklaşık 11 bin oy geldi. Yurt dışındaki oyların yüzde 24,67’si GERB Partisine gitti.

Merkez Seçim Komisyonu, resmi seçim sonuçlarını 31 Mart’ta açıklayacak. Komisyonun sonuçları resmi olarak açıklamasının ardından hükümet kurma görüşmeleri başlayacak. Cumhurbaşkanı, parlamentoda temsil edilen siyasi partilerle istişarelerde bulunacak.

Seçim yasasına göre, cumhurbaşkanı ilk önce en çok oy alan partiye hükümet kurma görevini veriyor. Bu ilk girişimin başarısız olması durumunda, cumhurbaşkanı ikinci siyasi güce, onun da başarısız olması halinde kendi tercihine göre üçüncü bir partiyi veya bir koalisyonu hükümeti kurmakla görevlendiriyor.

Kurulacak hükümetin yeni parlamentodan güvenoyu alabilmesi için 240 milletvekilinin en az 121’inin desteğini alması gerekiyor.

DİĞER BAZI ÖNEMLİ NOTLARIN SATIR BAŞLARI...

***

Cumartesi ve pazar günleri kapalı olan idare mahkemelerine başvuru yapılmaması için seçimlerden hemen önce cuma günü öğleden sonra alınan şok bir kararla AB dışındaki seçmenlere, yani gerçekte Türkiye'de yaşayan Bulgaristan vatandaşlarına Kiril alfabesiyle basılmış bir dilekçeyi sandık başkanı huzurunda elle doldurma zorunluluğu getirildiği bildirilen açıklamada, dilekçede düzeltmeye izin verilmediği, bir harf hatasında dahi yeni dilekçe doldurulduğu bildirildi.

***

İyi niyetli olmadıkları çok net şekilde görülen sandık görevlilerinin bu kararı bahane ederek oy kullanma sürecini kasıtlı olarak yavaşlattığı aktarılan açıklamada, bu çerçevede oy kullanmak için sandık başına gelen pek çok seçmenin oy kullanamadan evlerine dönmek zorunda kaldığı vurgulandı.

***

"Sandık görevlileri seçmenlere kaba davrandılar"

***

Açıklamada, seçim kurulunun aldığı son dakika kararına dayanarak seçimi yavaşlatan sandık görevlilerinin tutumu nedeniyle tek bir kişinin oy kullanmasının 27 dakika sürdüğü durumlar olduğu, bu esnada seçim odasına başka seçmen alınmadı.

***

Sandık görevlileri anlamsız bahanelerle, sırada bekleyen seçmenlere görev alanları dışına taşan konularda uyarılarda bulundular, seçmenleri azarladılar. Bazı sandık görevlileri seçmenlere çok kaba davrandılar. Adeta Bulgaristan'daki totaliter REJİM dönemindeki baskıcı devlet görevlilerinin üslubuyla seçmene yaklaştılar. Saatlerce oy kullanma sırası bekleyen seçmenlerden bayılanlar oldu, acil sağlık müdahalesi yapılanlar oldu.

***

Hem Türkiye hem de Bulgaristan vatandaşı olan bazı sandık görevlileri Bulgaristan'da kurulu eski bir partinin militanı gibi davrandılar. Helsinki Komitesi adına seçimleri izlemek isteyen gönüllü kişilerin bu isteklerine engel çıkarıldı. Bazı sandık başkanları her 15 dakikada bir tuvalet ihtiyacını bahane ederek tuvalete gittiler. Kendileri seçim odasında olmadıkları süre içinde seçmenlerin diğer sandık görevlileri nezaretinde oy kullanmasına da izin vermediler. Tarafsız olması gereken ve bazıları Bulgaristan diplomatik temsilciliğinde görevli sandık başkanlarının Bulgaristan'daki bir partiden telefonla sürekli talimat aldıkları müşahede edildi. Tarafsız olması gereken sandık başkanlarının Bulgaristan'dan bir partinin adına söylem ve eylemlerde bulundukları gözlendi.

***

Saat 20.00'de sandık başında oy kullanmak için bekleyen kişiler olmasına rağmen seçmenlere oy kullandırılmayan sandıklar oldu. Oy kullanmak üzere sandık başına giden ancak çıkarılan fiziki ve fiili engeller yüzünden oy kullanamayan her Bulgaristan Cumhuriyeti vatandaşının öncelikle Bulgaristan'da ve ardından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde tazminat davası açma hakkı vardır.

***

Oy kullanmaları fiilen imkansız hale getirilen seçmenlere kötü ve rencide edici davranışlarda bulunan sandık görevlilerinin soruşturacağına ve bu konuda gereken hukuki süreci başlatacağına inanıyoruz. Bulgaristan demokrasisinin ve devlet kurumlarının, mağdur edilen vatandaşlarının haklarını korumasını ve bu mağduriyeti ortadan kaldıracak olan tedbirleri almasını bekliyoruz. Totaliter REJİM döneminde maruz bırakıldıkları acılara ve zorunlu göçlere rağmen Bulgaristan Cumhuriyetine olan sevgilerini ve Bulgaristan demokrasisine olan inançlarını ısrarla sürdüren bu insanlar, iyi muameleyi ve eşit davranışları hak ediyor.

***

Çıkarılan tüm engellemelere rağmen oyunu kullanmak için 7-8 saat ayakta durmayı göze alarak sabırla bekleyen, sükunet içerisinde ve kurallara saygılı biçimde demokratik görevini yerine getiren Türkiye'de yaşamakta olan Bulgaristan Cumhuriyeti vatandaşları çok büyük bir övgüyü ve teşekkürü hak etmektedirler

***

Bulgaristan, oy kullanmaya giden vatandaşlarımızı da engellemeye çalıştı. Sınırları kapattı. Hatta polis gücüne başvurdu. Bunun bir tek nedeni olabilir o da Türklerin oy kullanmasını engellemek. DOST Genel Başkanı Lütvi Mestan ise hafta içinde Türklerin Bulgaristan'a girmesini engellemeye çalışan aşırı sağcıları hatırlatarak "O bazı parti liderleri gidip benim 80 yaşındaki nineme saldırı yapacak, yakasından tutacak, "Dön geri, senin Bulgaristan'da işin yok" diyecek... Bunu affedemem, mümkün değil. Şimdi yüzlerce vatandaşımız oyunu rahatlıkla kullanamıyor. Onların tek amacı DOST Birliği barajın altında kalması.

Jale FİLİBELİ